Prof. Dr. Uğur Güven Yazarlar

Uzay Çağında Ekonomide Lojistik ve Teknolojik Çözümler

Uzay Teknolojileri ve Lojistik

Uzay Teknolojileri ve LojistikÖzellikle SpaceX, Virgin Galactic, ve Blue Origin firmalarının bu sene yaptığı ticari uzay uçuşlarından sonra kimse artık uzay çağında olduğumuzu reddedemez. Uzay çağında olmanın uzay teknolojilerinde ki gelişmeler dışında aynı zamanda güncel yaşamlarımızın daha da iyi olması içinde etkisi vardır. Tabi bu da ister istemez global ekonomiyi de etkilemekte ve özellikle lojistik sektörüne özel katkılar sağlamaktadır. Uzay teknolojilerinin güncel hayatımızda ve ekonomideki etkileri dinamik ve etkileşimli bir şekilde artmaktadır.

Ekonomide en önemli kavramlardan biri tedariktir. Bir ürünün tedarik zinciri üretimle başlasa da, üretim için gerekli olan hammadde tedariki dışında, ürün üretildikten sonrada o ürünün gerekli pazarlara gerekli şartlar altında ulaştırılması gerekmektedir. Bu da deniz, hava ve kara yolları ile mümkün olmakta, ama arka planda uzay teknolojilerinin de ciddi bir katkısı olmaktadır. Örneğin özellikle deniz ve hava ulaşımında doğru GPS ile en efektif rotalar belirlenmekte ve minimum yakıt tüketimiyle ürünler hedeflerine en hızlı şekilde ulaşmaktadırlar. Bunun dışında uydu haberleşmede lojistik hizmetlerinin temelini oluşturmaktadır. Ayrıca gelişmiş az yakıt tüketimli yeni kargo uçakları sayesinde tazelik veya aciliyet gerektiren her ürün yerlerine en seri şekilde ulaştırılabilmektedir.

Tabii uzay teknolojisi kavramı sadece roket teknolojilerini değil aynı zamanda güncel teknolojileri de barındırmaktadır. Bugün kullandığınız mutfaktaki mikrodalga, işyerimizdeki yangın söndürücü, kullandığımız LC ve Plazma monitörler, uzayda geliştirilmiş antibiyotikler gibi imkanlarda uzay teknolojisinden çıkmıştır. Yapay zekâ algoritmaları da bu kategorilerde yer almaktadır. Yapay zekâ algoritmaları ile üretim teknolojileri ciddi oranda hızlandırılmaktadır ve 24&7 üretim planlaması mümkün olmaktadır.  Ayrıca yapay zekâ teknolojileriyle entegre olmuş insansız uçuş ve sürüş sistemleri lojistik dağıtımda ileride önemli yer tutacağa benzemektedir. Böylece ürünler insansız hava araçları ile de havada, ve insansız taşıtlarda da karada 24&7 esasına göre yapay zeka protokolleriyle ve otomatik kontrollü sınır geçişleriyle çok farklı bir boyutta tedarik zinciri hayata geçebilir. Şu an tüm dünyada hissedilen lojistik ve tedarik krizi ise bir nevi yetersiz teknoloji ve tekniklerle yapılan çalışmaların sonuçlarını göz önüne sermektedir. Buna ek olarak insanlı geçişlerdeki yavaşlık ve sorunlar olayların daha da çıkılmaz hale gelmesine yol açmaktadır.

Ekonominin çarklarının düzgün çalışması aynı zamanda genel uygarlığın refah seviyesinin artmasına da yol açacak ve bu da eğitim, sağlık, kültür, sağlık gibi konularda da toplumların daha üst seviyelere ulaşmalarına sebep olacaktır. Böylece bu değişimler, hem bireyin hem toplumun daha iyi konumlara gelmesine ve herkesin daha müreffeh ve anlamlı bir hayat yaşamalarına yol açmaktadır. Ancak bunun yolu da 21. yüzyılda daha yüksek teknolojiden geçmektedir ve dolayısıyla uzay teknolojileri de teknolojilerin en üst noktası olarak üretimden enerjiye, kaynak elde etmekten lojistiğe kadar birçok yerde rol oynamaktadır.  Tabii ki aynı şekilde, ülkemizde bu global değişimlerde rol alabilmelidir ve bu yüzden ülkemizde uzay teknolojileri konusuna mevcut duruma göre daha fazla eğilmek ve odaklanmak, ayrıca özel sektördeki firmalarıda fonlarla ve Ar-Ge destekleriyle desteklemek gerekmektedir. Belki de Atatürkün aşağıdaki sözü konuyu en iyi şekilde anlatmaktadır. “Çalışmak demek, boşuna yorulmak, terlemek değildir. Zamanın gereklerine göre bilim ve teknik ve her türlü uygar buluşlardan azami derecede istifade etmek zorunludur”