Prof. Dr. Uğur Güven

Dünya Enerji Ekonomisinde Uzay Ekonomisinin Önemi

Helyum 3 ile Ayda Enerji

Dünya Enerji Ekonomisinde Uzay Ekonomisinin Yeri ve Global Enerji Açığı

Dünyanın artan enerji ihtiyacıDünya tarihini etkileyen en önemli kavramlardan biri nedir diye sorulacak olursa, kuşkusuz bunun cevabı enerji olacaktır. Göbeklitepe’de insan uygarlığının ilk kuruluşundan beri süregelen insanlık tarihinde, özellikle Milattan Önceki çağlarda yiyecek en önemli doğal kaynak olmuşsa, özellikle Endüstriyel Devrimden sonra en çok dünya tarihini etkileyen kavram ise enerji ve enerji kaynaklarına erişim olmuştur. Özellikle 20. Ve 21. Yüzyıllarda meydana gelen tüm büyük savaşlar temelde enerji kaynaklarına erişim amacıyla olmuştur. Birinci ve Dünya Savaşının genel stratejileri ve sonuçları enerji kaynaklarına bağlı gelişmiştir. Ayrıca günümüzde enerji daha da önemli bir kavram haline gelmiştir. Genel düzene bakarak mevcut insan uygarlığının şu anki dinamosu tamamıyla enerji üzerine kuruludur diyebiliriz. Sabah uyandığımız andan gece yattığımız ana kadar yaptığımız tüm evsel, endüstriyel ve ekonomik faaliyetler (kahve ısıtmaktan, yemek yapmaya, işe gitmek için otomobil kullanmaktan, işte bilgisayar kullanmaya, evde/işte kaloriferle ısınmak veya klima ile soğutmak, üretim bantlarının çalışması, çiftçinin traktör sürmesi, kuyudan sulama yapılması, uzaya roket ve uydu göndermek vb.) enerji gerektirmektedir. Bir gün tıpkı bilimkurgu filmlerinde olduğu gibi enerjisiz bir dünyaya uyanırsak dünyada her şey farklı olacaktır.

O zaman dünyanın enerji açığının büyüdüğü bu devirde, mevcut enerji kaynaklarının da azaldığını öngörürsek ve yenilebilir enerji kaynaklarından elde edilen enerjinin dünyanın enerji açığını kapatmaya yetmediğini göz önünde bulundurursak, ne yapılması gerektiğini kendimize sormamız gerekir.

Son zamanlarda dünyada çok önemli hale gelen uzay ekonomisi, dünya enerji sorununa da cevap verebilecek niteliktedir. Uzay teknolojilerindeki son gelişmeler aynı zamanda enerji sektörünün sorunlarına da eğilmektedir. Birçok enerji uzmanının önerisi, dünyanın enerji sorununun en iyi füzyon enerjisiyle çözülebileceğidir. Füzyon enerjisinin en büyük avantajı çok yüksek limitlerde enerji sağlayabilmesidir ve birkaç füzyon reaktörünün tüm dünyanın elektrik ihtiyacından fazlasını karşılayabileceği düşünülmektedir. En temel haliyle füzyon, şu an da güneşte meydana gelen reaksiyon türüdür ve hidrojen atomlarının yüksek ısı ve basınçta bir araya gelmeye ve kaynaşmaya (füzyon) zorlanmasıdır. Bugün güneşten gelen ısı ve ışığı füzyon reaksiyonuna borçluyuz. Bu nükleer reaksiyon sonunda yüksek ısı ve enerji açığa çıkmaktadır. Bu enerjiyi gerek elektrik üretimine gerekse başka tarz üretim faaliyetlerine kanalize etmek mümkündür. Burada en büyük sorun füzyon enerjisi üretmek için gereken yüksek ısı ve basınç kontrolüdür ve daha önemlisi meydana gelen radyasyon yayımının kontrol edilmesidir.

İşte burada uzay teknolojisinin sunduğu imkanlar devreye girmektedir. Mesela radyasyon yayımındaki özellikle nötron salınımını Helyum3 füzyonu denilen bir teknikle çok az seviyeye indirmek mümkündür. Helyum3 füzyonunda dünyada nadir bulunan (sadece nükleer füzelerin başlıklarında çok az miktarda var) Helyum 3 molekülü, daha düşük ısı ve basınçta kaynaşmakta ve meydana özellikle nötron ışımasının ve birçok diğer zararlı ışımanın olmadığı veya çok az olduğu daha yüksek verimli bir füzyon reaksiyonu meydana gelmektedir. Aşağıdaki denklemde görüldüğü gibi müthiş bir enerji açığa çıkmaktadır.

D + 3He → 4He (3,7 MeV) + p (14,7 MeV)

Helyum 3 ile Ayda EnerjiPeki o zaman bu kaynağa nasıl erişebiliriz. Şu an evrende bize en yakın Helyum3 kaynağı aydır ve ayda bol miktarda bulunmaktadır. Çin Uzay Ajansının aydaki tüm Helyum3 kaynaklarının haritasını çıkarmış olması tesadüf değildir ve Helyum3 kaynağının uzay madenciliğinde çok önemli bir yer tutacağını söylemek mümkündür. Bu çerçevede aydaki Helyum3 madenciliğini elinde tutan bir nevi dünya enerji kaynaklarını da kontrol etmiş olacaktır.

Bu yüzden zaman kaybetmeden hızla Türkiye’de bu enerji yarışında yer almalı ve uzay çalışmalarında uzay madenciliğine yönelmelidir. Unutmayın enerji kaynaklarını kontrol eden hem kendi ülkesinin kaderini kontrol edebilecek hem de dünyada stratejik anlamda söz sahibi olacaktır.

Prof. Dr. Uğur GÜVEN

Uzay Bilimleri ve Teknolojileri Yüksek Mühendisi