Yeni gözlemler, Jüpiter’in 50 yıldır gökbilimcileri şaşırtan gizemli “enerji krizinin” auroralardan kaynaklanabileceğini öne sürüyor.
Güneş sistemimizdeki en büyük gezegen olan Jüpiterin, güneşe olan uzaklığına rağmen oldukça sıcak olduğu uzun zamandır bilinmektedir. Jüpiter 5’ten fazla astronomik birimden veya güneş-Dünya mesafelerinden (1 AU milyon mil (150 milyon kilometre) uzaktadır).
Güneşten o kadar az güneş ışığı ulaşmaktadır ki, bu yüzden Jüpiter’in üst atmosferi soğuk olmalıdır, ve bilim adamları ile NASA’nın açıklamasına göre bunun yaklaşık -100 Fahrenheit (-73 santigrat derece) olması gerektiğini tahmin ediyorlar. Bununla birlikte, Jüpiter’in üst atmosferindeki ortalama sıcaklık, kavurucu 800 derece F (426 C) – neredeyse cehennem gezegeni Venüs’ün yüzeyi kadar sıcak.
Auroralar, güneş sistemimizde Dünya ve Jüpiter gibi önemli manyetik alanlara sahip gezegenlerde meydana gelen yaygın fenomenlerdir. (Mars ve Venüs’ün kendi aurora tatları vardır, ancak bu ışıklar, o bölgelerdeki düzensiz manyetik ortam nedeniyle bu gezegenlerde farklı işlev görür.)
Dünya ve Jüpiter gibi güçlü manyetik alanlara sahip dünyalarda, elektrik yüklü parçacıkların manyetik alanda hapsolup kutuplara doğru spirallenmesiyle auroralar meydana gelir. Kutuplara giderken, parçacıklar atmosferdeki atomlara ve moleküllere çarparak ışık üretir.
Jüpiter’deki auroral ısıtma sonucu, kısmen, gezegeni yakından incelemek için yoğun radyasyon alanına giren ve çıkan NASA’nın Juno uzay aracının yeni gözlemlerinden geliyor. Juno’nun yakın görüş noktası, bilim adamlarının gezegenin atmosferik ısınmasını benzeri görülmemiş ayrıntılarla izlemesine izin veriyor.
“Bunu bir kumsal gibi hayal edin: eğer sıcak atmosfer su ise, Juno tarafından haritalanan manyetik alan kıyı şeridi ve aurora okyanustur. Suyun okyanusu terk ettiğini ve karayı sular altında bıraktığını gördük ve Juno bu kıyı şeridinin nerede olduğunu ortaya çıkardı. Araştırmanın baş yazarı James O’Donoghue, Keck Gözlemevi’nden yaptığı açıklamada, selin derecesini anlamamıza yardımcı olmak için” dedi.
Ekip, Juno’dan ve her ikisi de gezegenin manyetik alanını izleyen Japonya Havacılık ve Uzay Araştırma Ajansı’ndan (JAXA) Hisaki uydusundan gözlemler kullandı. Ayrıca, yüksek çözünürlüklü sıcaklık haritaları sağlayan Keck II teleskopundan gelen verileri de kullandılar. Bu birleşik gözlemler, bilim adamlarının bir aurora’nın Jüpiter’in ekvatoruna doğru bir ısı darbesi atışını izlemesine izin verdi. 2013’ten bu yana yapılan uzun vadeli Hisaki gözlemleri, kendi manyetik alanını Jüpiter’e getiren ve muhtemelen gözlemlenen auroraları artıran güneş rüzgarının – güneşten gelen sürekli parçacık akışı – önemini de gösterdi.
JAXA’nın Uzay ve Uzay Bilimleri Enstitüsü’nde gezegensel bir uzay bilimcisi olan O’Donoghue, “Bu potansiyel ısı yayma olayını yakalamamız tamamen şanstı” diye ekledi. “Jüpiter’i farklı bir gecede, güneş rüzgarı basıncının yakın zamanda yüksek olmadığı bir zamanda gözlemleseydik, onu kaçırırdık.”
Add Comment